بررسی مقاله های دکتر عبدالحسین زرین کوب درباره شعر و شاعران

در این پایان نامه، مقالات دکتر عبدالحسین زرین کوب درباره شعر و شاعران از وجوه مختلف زبان و شیوه بیان، روش تحقیق، ساختار و محتوا مورد بررسی قرار گرفت. بنابر مطالعات انجام شده می توان گفت روش تحقیق زرین کوب درباره شعر، تاریخی، استنادی و علی و درباره شاعران، توصیفی، استشهادی و علی است. به نظر می رسد موفقیت وی در مقاله های نوشته شده درباره شعر مرهون تسلط بر زبانهای خارجی و در نتیجه استفاده از منابع جهانی است و بیان نکات و مطالب تازه و نو و در مقاله های نوشته شده درباره شاعران مرهون تنوع در ساختار بیان مطلب است. استفاده متعدد و قابل توجه از سروده های شاعران در حین بیان مطلب در مقاله های مربوط به شاعران علاوه بر تنوع بخشیدن به مطلب به مستند کردن آن نیز یاری می رساند که البته این بهره گیری با تغییر کمی چشمگیری روبروست.روش تدوین در مقاله ها در نقل مستندات یا شواهد، غالب غیر مفصل و اشاره ای و در مجموع مبتنی بر ایجاز است و زرین کوب کوشیده است بویژه در مقاله های مربوط به شعر، مطالب را به طور مختصر و مفید بیانن کند. شیوه بیان در مقاله های مربوط به شاعران با توجه به زمینه معنایی کلام تغییر کرده است و بیان توصیفی بخصوص در سخن از اندیشه ها و مضامین ساخته و پرداخته شاعر به اوج خود رسیده است. زبان و نثر زرین کوب در مقاله های شاعران غالبا عاطفی و در مقاله های شعر ارجاعی است. هرچه از نخستین مقاله ها می گذرد زبان و نثر او به سوی سادگی و انسجام سوق می یابد اما از نظر محتوا و ارائه نکته های نو سیری نزولی طی می کند. از آنجا که بسامد واژه ها یا عبارات خاص دربین این نوشته ها بالا نیست می توان نوشته های وی را به استثنای قیود شک، قطع، قبول و رد و صفت معرفه ساز ((این)) فاقد شاخصه سبکی خاص دانست. دیگر از ویژگیهای ممتاز این مقالات، طرح سوالات مختلف ایجابی (نیازمند پاسخ) و غیرایجابی (بی نیاز از پاسخ) در طی بیان مباحث است که اغلب این سوالها در مقاله های شعر، ایجابی و در مقاله های شاعران، غیرایجابی و برای تاکید مطلب است. مقاله های شعر عمدتا هدفمند، دارای بار علمی و درصدد دستیابی به نتیجه ای مطلوب و بکر است اما مقاله های شاعران و بویژه مقاله های پایانی تقریبا خالی از نکته ای در خور ذکر و بیشتر، نوشته ای سرشار از بار عاطفی و احساسی است. علاوه بر این مقاله های نوشته شده درباره هر شاعر دربردارنده و تکرار مطالب موجود در نخستین مقاله درباره آن شاعر است. نکته دیگر در مجموعه مقاله ها عدم رعایت اصول کتابنامه نویسی و پیروی زرین کوب از یک شیوه واحد در معرفی منابع است. نیز ارجاعات موجود در مقاله ها بیشتر ذکر صورت لاتین اسامی اشخاصی است که به نوعی در خلال مطلب از آنها یاد شده است.